TRĄDZIK: RODZAJE, PRZYCZYNY, LECZENIE

Trądzik (acne vulgaris) to choroba przewlekła, która wiąże się z zaburzoną pracą ujść mieszków włosowych i gruczołów łojowych. Nieprawidłowe złuszczanie naskórka i nadmiar sebum prowadzą do zatkania "porów", czego efektem mogą być zaskórniki zamknięte/otwarte, krosty, grudki, stany zapalne, a nawet torbiele ropne. Istota schorzenia związana jest z zaburzeniami wydzielania łoju oraz stanem zapalnym mieszka włosowo-łojowego. Nadmierna aktywność gruczołów łojowych jest czynnikiem związanym

z pobudzeniem wydzielania hormonów androgenowych. Hormony te przyczyniają się do powiększenia gruczołów łojowych i wzmagają sekrecję sebum. Zaburzenia w procesie rogowacenia przewodów wyprowadzających gruczołów łojowych. Patologia ta polega na nadmiernym rogowaceniu i zwiększonym przyleganiu zrogowaciałych łusek w pobliżu lejka gruczołu łojowego. Dochodzi także do zwężenia kanału łojowego, który w warunkach prawidłowych umożliwia swobodne wydzielanie łoju na powierzchnię skóry. Prowadzi to do powstawania mikrozaskórników, które bardzo często przekształcają się w zaskórniki otwarte i zamknięte. Kiedy zaskórnik jest otwarty, następuje wydzielanie na zewnątrz łoju i ewentualnych produktów rozpadu łoju lub ścianek gruczołu i mieszka. Z zaskórnika zamkniętego natomiast może powstać grudka, krosta lub guzek.

➡️Rodzaje trądziku ze względu na charakter zmian:

🔸️Trądzik zaskórnikowy charakteryzuje się występowaniem zaskórników otwartych (czarne kropki) oraz zaskórników zamkniętych (białe grudki). Jest wynikiem zatkania ujść mieszków włosowych przez nadmiar sebum i martwe komórki naskórka. Zmiany zazwyczaj nie są zapalne i nie powodują bólu.

🔸️Trądzik grudkowo-krostkowy to najczęściej występujący rodzaj trądziku zapalnego. Objawia się czerwonymi, bolesnymi grudkami oraz ropnymi krostami. Powstaje, gdy dochodzi do zakażenia zatkanych porów bakteriami, co wywołuje stan zapalny.

🔸️Trądzik torbielowaty (cystowy) to cięższa postać trądziku, z głębokimi, bolesnymi torbielami wypełnionymi ropą. Torbiele mogą powodować silny stan zapalny, pozostawiając po sobie blizny i przebarwienia. Wymaga zazwyczaj intensywnego leczenia dermatologicznego (np. izotretynoiną).

🔸️Trądzik ropowiczy to bardzo ciężka odmiana trądziku zapalnego. Charakteryzuje się licznymi, głębokimi zmianami ropnymi, które mogą łączyć się ze sobą, tworząc przetoki. Po wygojeniu często pozostają trwałe blizny i wgłębienia. Jest trudny do leczenia i wymaga specjalistycznej opieki dermatologicznej. 🔸️Trądzik skupiony występuje głównie u mężczyzn. Objawia się dużymi, głębokimi zmianami ropnymi, które mogą występować na twarzy, plecach, klatce piersiowej i pośladkach. Często towarzyszą mu zmiany torbielowate i ropowicze. Może prowadzić do znacznych blizn. 🔸️Trądzik piorunujący (acne fulminans) to najcięższa forma trądziku, występująca głównie u młodych mężczyzn. Charakteryzuje się nagłym początkiem, ciężkim stanem zapalnym, gorączką, bólami stawów i ogólnym osłabieniem organizmu. Wymaga leczenia ogólnoustrojowego pod nadzorem lekarza (np. sterydy i izotretynoina).

🔸️Trądzik bliznowcowy występuje, gdy zmiany trądzikowe goją się, pozostawiając wyraźne bliznowce (blizny przerostowe). Zazwyczaj pojawia się w przypadku ciężkich postaci trądziku, zwłaszcza trądziku torbielowatego i skupionego.

🔸️Trądzik różowaty to odrębna odmiana trądziku, spowodowanego przez rozregulowanie układu nerwowo-naczyniowego. Można go rozpoznać poprzez napadowy rumień, teleangietktazje oraz zmiany grudkowo-krostkowe. W zależności od rodzaju zmian wyróżnia się 5 odmian trądziku różowatego: rumieniową z teleangiektazjami, grudkowo-krostkową, przerostowo-naciekową, oczną, ziarniniakową.

➡️Przyczyny powstawania trądziku

🔸️Nadmierna produkcja sebum: Gruczoły łojowe wytwarzają nadmiar łoju (sebum), który może zatykać pory skóry. Zatykanie ujść mieszków włosowych prowadzi do powstawania zaskórników i sprzyja rozwojowi bakterii, co powoduje stan zapalny.

🔸️Złuszczanie martwego naskórka: Kiedy martwe komórki skóry nie są skutecznie usuwane, mogą gromadzić się w porach, tworząc zatyczki, które blokują dostęp powietrza do mieszka włosowego. To idealne środowisko dla rozwoju bakterii.

🔸️Bakterie: Cutibacterium acnes (dawniej Propionibacterium acnes) to bakterie, które naturalnie występują na skórze, ale w zatkanych porach rozmnażają się w dużych ilościach, co prowadzi do infekcji i stanu zapalnego.

🔸️Zmiany hormonalne: Wzrost poziomu hormonów, zwłaszcza androgenów (hormonów płciowych), zwiększa produkcję sebum, co jest jedną z głównych przyczyn trądziku. Zmiany hormonalne występujące w okresie dojrzewania, ciąży, cyklu miesiączkowego, a także podczas stosowania hormonów (np.

sterydów) mogą nasilać objawy trądziku. 🔸️Predyspozycje genetyczne: Skłonność do trądziku może być dziedziczna. Jeśli rodzice mieli problem z trądzikiem, istnieje większe prawdopodobieństwo, że ich dzieci również będą zmagać się z tą dolegliwością.

🔸️Stres: Choć nie jest bezpośrednią przyczyną trądziku, stres może pogarszać stan skóry, prowadząc do nasilenia objawów trądziku. W odpowiedzi na stres organizm wydziela kortyzol, który może stymulować gruczoły łojowe do produkcji większej ilości sebum.

🔸️Dieta: Dieta bogata w cukry proste, tłuszcze nasycone i nabiał może przyczyniać się do zaostrzenia objawów trądziku. Wysokocukrowe produkty mogą powodować gwałtowne wzrosty poziomu insuliny, co w konsekwencji wpływa na produkcję hormonów i łoju.

🔸️Używanie nieodpowiednich kosmetyków: Kosmetyki o tłustej konsystencji, zatykające pory, oraz stosowanie kosmetyków "komedogennych" (czyli takich, które sprzyjają powstawaniu zaskórników) mogą prowadzić do pogorszenia stanu skóry.

🔸️Zanieczyszczenie środowiska: Zanieczyszczone powietrze, kontakt skóry z kurzem, brudem i toksynami z otoczenia może powodować podrażnienia skóry i zatykanie porów.

🔸️Nadmierne pocenie się: Intensywne pocenie się (np. podczas ćwiczeń fizycznych lub w gorących warunkach) może sprzyjać zatykanie porów, zwłaszcza jeśli nie zostanie ono natychmiast usunięte, co prowadzi do powstawania wyprysków

➡️Leczenie trądziku rzeczywiście jest procesem długotrwałym i wymaga kompleksowego podejścia, które może obejmować zarówno metody farmakologiczne, jak i różnorodne zabiegi kosmetologiczne.

Współpraca dermatologa i kosmetologa staje się szczególnie ważna w procesie podtrzymywania efektów leczenia oraz redukcji skutków trądziku, takich jak przebarwienia czy blizny. Leczenie zewnętrzne jest stosowane w przypadkach, gdy zmiany trądzikowe są mniej nasilone, a zmiany skórne obejmują głównie zaskórniki, krostki i grudki. Podaje się m.in:

▫️Antybiotyki: działają przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie, pomagając w redukcji liczby bakterii Cutibacterium acnes na skórze. Często stosowane w postaci maści lub żeli.

▫️Terapia laserowa: Światło lasera wnika w skórę i dociera głęboko do ujść gruczołów łojowych. Głównym celem jest zniszczenie bakterii Cutibacterium acnes (Propionibacterium acnes). Dodatkowo laser może wpływać na redukcję produkcji sebum, co przyczynia się do zmniejszenia zmian zapalnych. Procedura jest nieinwazyjna, co oznacza brak potrzeby nakłuć. Dodatkowo laser stymuluje produkcję kolagenu, co przyczynia się do poprawy elastyczności skóry i redukcji blizn potrądzikowych. Zaletą zabiegów laserowych jest brak obciążania wątroby, co występuje w przypadku leczenia farmakologicznego, więcej informacji znajdziesz tutaj:

Kliknij mnie😊

▫️Retinoidy: pochodne witaminy A, które pomagają w oczyszczaniu porów, redukują stan zapalny i przyspieszają regenerację skóry. Preparaty te mogą być stosowane w formie kremów, maści lub żeli, np. adapalen czy tretinoina.

▫️Kwas azelainowy: działa przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie oraz zmniejsza przebarwienia potrądzikowe. Często stosowany w postaci żeli lub kremów.

▫️Nadtlenek benzoilu: ma silne działanie bakteriobójcze i wspomaga oczyszczanie porów. Jest dostępny w preparatach w różnych stężeniach.

▫️Preparaty recepturowe: Są tworzone przez farmaceutów w aptekach, a ich skład zależy od zaleceń lekarza. Mogą zawierać substancje takie jak rezorcyna, kwas salicylowy, siarka czy ichtiol, które pomagają w oczyszczaniu skóry i redukcji stanów zapalnych.

W przypadku cięższego trądziku lub zmian zapalnych, które nie reagują na leczenie miejscowe, leczenie ogólne jest często konieczne. Takie leczenie obejmuje:

▫️Antybiotyki doustne: Stosowane w przypadku rozległych zmian zapalnych. Zwykle przepisywane są tetracykliny (minocyklina, doksycyklina) lub klindamycyna.

▫️Leczenie hormonalne: W przypadku trądziku u kobiet, szczególnie jeśli zmiany są związane z nadmiarem męskich hormonów (androgenów), stosowane są leki antyandrogenne, takie jak spironolakton czy tabletki antykoncepcyjne.

▫️Retinoidy doustne: Izotretynoina (lek stosowany w postaci doustnej) jest jednym z najskuteczniejszych leków w leczeniu ciężkich postaci trądziku, szczególnie torbielowatego i ropowiczego. Izotretynoina działa poprzez zmniejszenie produkcji sebum, oczyszczenie porów i redukcję stanów zapalnych, ale wymaga ścisłej kontroli dermatologicznej ze względu na możliwość poważnych działań niepożądanych.

Po zakończeniu leczenia doustnego, w terapiach podtrzymujących remisję, stosuje się zabiegi kosmetologiczne, które pomagają w redukcji blizn oraz przebarwień potrądzikowych.

Przykłady zabiegów to:

▫️Peelingi chemiczne: Zastosowanie kwasów (np. kwasu glikolowego, salicylowego) w celu złuszczania naskórka, co pomaga w redukcji przebarwień i wygładzaniu skóry.

▫️Terapie światłem: likwidacja blizn potrądzikowych.

Skuteczne leczenie trądziku wymaga więc indywidualnego podejścia, które uwzględnia nasilenie objawów, rodzaj zmian skórnych oraz potrzeby pacjenta. Terapie miejscowe i ogólne powinny być dobierane przez lekarza dermatologa, a w późniejszym etapie ważne jest wsparcie ze strony kosmetologa, który pomoże w regeneracji skóry i redukcji blizn.

 ➡️O czym musisz pamiętać?

Twoja skóra jest odbiciem stanu wewnętrznego organizmu. Nawet jeśli masz perfekcyjną pielęgnację skóry i zdrową diętę, warto zwrócić uwagę na hormony. Problemy hormonalne mogą mieć znaczący wpływ na procesy zachodzące w skórze, takie jak nadmierne wydzielanie sebum czy zaburzenia w złuszczaniu naskórka. Z tego powodu, nawet najlepsza pielęgnacja i zdrowa dieta mogą nie przynieść trwałych rezultatów, jeśli Twoje hormony nie funkcjonują prawidłowo.

Kilka hormonów ma szczególny wpływ na występowanie trądziku, a najważniejsze z nich to:

• Estradiol

• Testosteron wolny

• Dihydrotestosteron (DHT)

• DHEA-SO4

• FSH i LH

• TSH oraz hormony tarczycy (FT3, FT4)

• Hormony przysadki, takie jak ACTH, prolaktyna, FSH, LH

Warto zwrócić uwagę na hormony, jeśli Twoja skóra nie reaguje na standardowe zabiegi pielęgnacyjne, mimo dbałości o dietę i styl życia. Badania hormonalne pozwolą określić, czy nie ma ukrytych przyczyn trądziku związanych z nierównowagą hormonalną.

Podsumowanie

Trądzik jest powszechną dolegliwością skórną, która może występować w różnych formach i dotyczyć osób w różnym wieku. Przyczyny trądziku są wielorakie, obejmując czynniki genetyczne, hormonalne, środowiskowe oraz związane z pielęgnacją skóry. Kluczowe w leczeniu trądziku jest zrozumienie, że nie ma jednej uniwersalnej metody, a terapia musi być dostosowana do indywidualnych potrzeb pacjenta.

Leczenie trądziku może obejmować zarówno metody miejscowe, jak i ogólne, w tym stosowanie leków doustnych, takich jak antybiotyki, retinoidy czy terapie hormonalne. Ważnym elementem leczenia są również zabiegi kosmetologiczne, które pomagają w redukcji blizn potrądzikowych i przebarwień.

Źródła :

1.https://basiclab.shop/pl/blog/wszystko-co-musisz-wiedziec-o-tradziku-1728291000?srsltid=AfmBOoqeW72mns62_1oZw0xh0jTCtTJVb4deAT-72R-KP9IHch6bmXTW 2.https://aestheticcosmetology.com/wp-content/uploads/2019/01/ke2017.2-6.pdf 3.Kosmetologia Tom.2, Anna Kołodziejczak, PZWL